Via één van mijn opdrachtgevers ben ik in contact gekomen met een jongeman, die 2 jaar geleden een skiongeluk heeft gehad. Hij had een veelbelovende toekomst voor zich: hij wilde tandheelkunde gaan studeren. Dit was voor hem een droom die hij al jaren voor ogen had. Gelet op zijn schoolresultaten op het vwo leken er weinig belemmeringen te zijn. Tot hij een skiongeval kreeg. Een aantal weken heeft hij in coma gelegen, daarna is er een revalidatietraject opgestart. Met veel doorzettingsvermogen en drive is hij verder gekomen, en inmiddels volgt hij weer regulier onderwijs. Maar wel op de havo, waar hij veel moeite voor moet doen. Het kost hem vooral veel moeite om zich langere tijd op het bestuderen van theorie te concentreren. Ook heeft hij problemen met zijn geheugen, zowel wat betreft de korte als de lange termijn. Wat betreft zijn toekomstperspectieven weet hij het even niet meer: wat is haalbaar, en welke richting kan hij het beste uit gaan? Waar moet hij rekening mee houden bij zijn keuze?
Niet aangeboren hersenletsel en intelligentie
Een algemeen aanvaarde definitie van de term intelligentie is: “Het geheel van cognitieve of verstandelijke vermogens dat nodig is om kennis te verwerven en daar op een goede wijze gebruik van te maken, teneinde problemen op te lossen die een vast omschreven doel en structuur hebben.”(Resing en Drenth, 2007).
Er zijn veel theorieën rondom intelligentie ontwikkeld. Om te realiseren dat iemand inderdaad kan komen tot oplossing van problemen, is het van belang dat gekeken wordt naar verschillende aspecten van iemands intelligentie. Daarvoor zijn vele indelingen voorhanden. Om inzicht te geven in gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel (NAH) voor iemands intelligentie, is het volgende onderscheid van belang:
Naar cliënten toe maak ik het vaak inzichtelijk door te spreken over het ‘wat’ en het ‘hoe’ van de intelligentie. Het ‘wat’ heeft betrekking op het potentieel waarover je beschikt, het ‘hoe’ heeft betrekking op het vermogen om dit ook in de uitvoering te realiseren.
Vaak zien we, dat er bij cliënten met NAH sprake is van haperingen op het gebied van het executief functioneren, het ‘hoe’. Hierbij valt te denken aan het vermogen om verschillende taken tegelijkertijd uit te voeren, het tempo waarin iemand zijn taken uitvoert, en het vermogen om kennis uit het verleden toe te passen op vraagstukken in het heden.
Niet aangeboren hersenletsel en studiekeuze
Of je succes hebt in studie en/of werk, heeft niet alleen te maken met wat je in huis hebt, maar ook met in hoeverre je in staat bent om dit ‘te gelde’ te maken. Wanneer iemand veel tijd nodig heeft om zich informatie eigen te maken, of moeite heeft om zich langere tijd ergens op te concentreren, is dit van invloed op de concrete mogelijkheden die iemand heeft. Studie of werk moeten hierop worden aangepast. Tegelijk is het belangrijk om de toekomst niet gelijk helemaal dicht te timmeren. Bij NAH is er vaak sprake van geleidelijk herstel, zelfs door de jaren heen. Wanneer iemand op dit moment zich slechts beperkt kan concentreren op het bestuderen van bepaalde theorie, kan het zijn dat dit in de loop van de tijd verder wordt opgerekt.
Perspectieven van op korte en lange termijn
Mijn advies aan de cliënt is, dat hij het beste kan kiezen voor een hbo-studie. Zijn cognitieve vermogens zijn ruim aanwezig, en liggen zelfs op universitair niveau. Maar met name de snelheid waarmee hij informatie verwerkt, ligt op dit moment significant lager, en wordt nadrukkelijk beïnvloed door zijn vermoeidheid. Ook ervaart hij problemen om zijn aandacht ergens bij te houden, om overzicht te houden over zijn taken, en om deze geordend uit te voeren. Op hbo-niveau kan hij met zijn ruime intellectuele vermogens zijn beperkingen op het gebied van aandacht en concentratie compenseren.
Ik heb nadrukkelijk aangegeven dat hij tijdens de studie kan kijken welke ontwikkelingen er zijn op het gebied van zijn concentratie, aandacht en geheugen. Wanneer hij zijn hbo-studie heeft afgerond, kan hij bekijken waar hij dan staat, en of er wellicht mogelijkheden zijn om alsnog door te stromen naar een universitaire master.
Intelligentieonderzoek
Intelligentieonderzoek geeft veel meer inzicht dan slechts een algemeen beeld van iemands verstandelijke vermogens. Er kan specifiek worden gekeken waar de kwaliteiten en waar de aandachtspunten van iemand liggen, en wat dat betekent voor iemands keuzes.
